Ιστορία του Τόπου μας

Λεπτομέρειες

Προβολές: 128

Οι κάτοικοι ζουν σ' αυτήν την περιοχή τουλάχιστον από το 6.000 π.Χ. καθώς ευρήματα μαρτυρούν την πρώτη εγκατοίκηση. Ο παραλίμνιος προϊστορικός οικισμός του Αγίου Παντελεήμονα, που βρίσκεται 3 χλμ. δυτικά της σύγχρονης εγκατάστασης, παρουσιάζει εκτεταμένη διάρκεια κατοίκησης, η οποία καλύπτει χρονικά 5300 χρόνια και εκτείνεται στο σύνολο σχεδόν της Νεολιθικής Εποχής και Εποχής του Χαλκού (6500-1 200 π.Χ. ΙΖ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων).

Η περιοχή γνωρίζει μεγάλη ακμή στην ελληνιστική περίοδο. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στην επιφάνεια την ελληνιστική πόλη των Πετρών (κοντά στο Αμύνταιο) κα ομόχρονη με την Πέλλα και το Δίον και την Ακρόπολη Ηράκλειας (στο λόφο του Αγίου Παντελεήμονα πάνω από τη Φλώρινα).

Στην αρχαιότητα η περιοχή λεγόταν Λυγκηστίς ή Λύγκος και σύμφωνα με τον Ηρόδοτο ( VIII 137,1 & 138,2), Στράβωνα (7,326), το Διόδωρο το Σικελιώτη (16,4) και τον Θουκυδίδη ( II 99,2 & IV 82, 124, 128), σπουδαιότερες πόλεις ήταν η Ηράκλεια που ίδρυσε ο Φίλιππος το 352 π.Χ. στην περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα η Φλώρινα, η Κέλλα (σημερινή Κέλλη), η Βεύο (σημερινή Βεύη) και η Μελιτώνα (σημερινή Μελίτη) με κατοίκους Έλληνες Δωρικής καταγωγής.

Αξιοσημείωτη είναι η αναφορά του Ηροδότου στο κεφάλαιο του Ουρανία (137) για τη Λεβαία, που σήμερα ανήκει στο Δήμο Φιλώτα: "Του δε Αλεξάνδρου τού έβδομος γενέτωρ Περδίκκας εστί ο κτησάμενος... την τυραννίδα τρόπω τάδε εξ' ργεως έφυγον ες Ιλλυριούς των Τημένου απογόνων τρεις αδελφέοι, Γαυάνης τε και Αέροπος και Περδίκκας... απίκοντο ες Λεβαίην πόλιν... οι δε απικόμενοι ει άλλην γην της Μακεδονίας οίκησαν πέλας των κήπων...". Ιδρυτής της Λυγκηστικής δυναστείας ήταν ο Βρομερός, πατέρας του Αρραβαίου και παππούς της γιαγιάς του Αλεξάνδοου του Γ' του Μεγάλου. Ο Φίλιππος ο Β' -πατέρας του Μεγ. Αλεξάνδρου - προσάρτησε την περιοχή στο Βασίλειο της Μακεδονίας.

Το όνομα της οφείλεται στο μυθολογικό ήρωα Λύγκο ή στο σαρκοφάγο θηλαστικό Λύγκα. Στην ευρύτερη περιοχή ζούσαν οι Βρύγες, που κατοικούσαν στις Πρέσπες πολύ πριν από την κάθοδο των Δωριέων. Η γη των Βρυγών αποτελούσε μέρος της αρχαίας Λυγκηστίδος. Ήταν πάντα αυτόνομο κράτος με δυναστεία που συγγένευε με τους Βακχιάδες της Κορίνθου.

Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της περιοχής έπαιξε η Εγνατία οδός. Το 148 π.Χ. όταν η Μακεδονία γίνεται Ρωμαϊκή Επαρχία, η περιοχή της Φλώρινας υπάγεται στην 4η Τοπαρχία της "Άνω Μακεδονίας". Το όνομα της περιοχής δεν είναι τυχαίο. Για την ονομασία της πόλης και του νομού υποστηρίζονται διάφορες εκδοχές:

•  Σύμφωνα με τη μυθολογία, η ονομασία "Φλώρινα" προέρχεται από το όνομα του μυθικού Φλώριδος, ο οποίος ήταν φίλος των βασιλιάδων Ίδα και Κάστορα
•  Στην ύστερη βυζαντινή περίοδο, ο ιστορικός Καντακουζηνός (14ος αι.) μνημονεύει τον "Φλερηνόν" ή "Χλερηνόν"
•  Στα τουρκικά έγγραφα, που έχει εκδώσει το ίδρυμα Μελετών της Χερσονήσου του Αίμου, η "Φλώρινα" αναφέρεται συχνά.
•  Στον "Κώδικα του Παρισιού" (14ος αι.) μαρτυρείται το "Κάστρο της Φλώρινας"
•  Σε παρισινή γκραβούρα του 1684 αναφέρεται η " Florina "
•  Ο τούρκος περιηγητής Εβλιγιά Τσεμπελή (17ος αι.) καταγράφει τη "Φιλορίνα", η "πόλη των φλουριών ή των πουλιών φλώρων"
•  Ο Ρήγας Φερραίος αναφέρει τη "Φιλουρίνα" στη "Μεγάλη Χάρτα" του
•  Σύμφωνα με την πειστική ερμηνεία του ιστοριοδίφη Σωκράτη Λιάκου, από τη βυζαντινή ονομασία "Χλερηνός" προήλθε η αλ­βανόφωνη "Φολορίνα" ή "Φιλορίνα", δεδομένου ότι στη γραπτή τουρκική γλώσσα της Τουρκοκρατίας το -φ- και το -χ- γράφονται με τον ίδιο τρόπο. Από δω προφανώς, προέκυψε και η τελική ονομασία "Φλώρινα"
•  Το βέβαιο είναι ότι η ονομασία "Χλερηνός" συγγενεύει νοημα­τικά και ηχητικά με τη "Χλωρίδα", θεά της βλάστησης, αλλά και με τη flora , τη χλωρίδα, κατά τους Ρωμαίους. Και οι ονομασίες αυτές δεν είναι άσχετες με την οργιώδη βλάστηση που υπήρχε στην περιοχή και καταπλακώθηκε από βίαιες γεωλογικές ανακατατάξεις.

Σήμερα, η Φλώρινα βρίσκεται πάνω σε τεράστια αποθέματα λιγνίτη και ξυλίτη. Η περιοχή μας αναφέρεται και σε Πατριαρχικά κείμενα, που φανερώνουν τόσο την ονομασία, όσο και τη θρησκευτικότητα των κατοίκων:

• Επισκοπή Λύγκου ή Λάκκου, 4ος αι. (ο επίσκοπος Ευάγριος συμμετείχε στη Σύνοδο της Σαρδικής στα 347)
• Επισκοπή Ηρακλείας (ο επίσκοπος Κύντιλλος συμμετείχε στη Ληστρική Σύνοδο της Εφέσου στα 449, όπως και στην Δ' Οικουμενική Σύνοδο της Χαλκιδόνος στα 451). Ο επίσκοπος Ηράκλειας συμμετέχει και στην Ε' Οικουμενική Σύνοδο στα 553, όπως και στην επί Φωτίου Η' Οικουμενική.
• Επισκοπή Κέλλης (αναφορά στο Παρισινό Τακτικό 1555 , 733-746)
• Eπισκοπή Μογλενών (αρχές του ΙΑ' αι.), σύσταση του Ιουστινιανού
• Επισκοπή Μογλενών και Μολεσχού (συνένωση των δύο όμορων Επισκοπών (Τακτικό ΙΖ' αι.)
• Επισκοπή Μογλενών και Κατρανίτσης (1 720)
• Μητρόπολη Μογλενών και Φλωρίνης (1912)
• Ιερά Μητρόπολις Φλωρίνης, 6-11-1992 (Πατριαρχική Πράξη)
• Ι.Μ. Φλωρίνης, Αλμωπίας και Εορδαίας - Καταστατικός Χάρτης Εκκλησία της Ελλάδος, 1943
• Ι.Μ. Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας, 22-6-1967 (απόφαση Ιεράς Συνόδου Εκκλησία της Ελλάδος)

Στην περίοδο της τουρκοκρατίας η Φλώρινα αναφέρεται σε έγγραφα, γραμμένα τουρκικά και ελληνικά και μάλιστα πολύ νωρίς, γεγονός που δηλώνει ότι η γλώσσα και η γραφή δεν έχουν χαθεί.

Το 1865 ιδρύεται η "Νέα Φιλική Εταιρεία" που προετοιμάζει την επανάσταση του 1878. Ο Καπετάν Ναούμης απαγάγει τον Καϊμακάκη της Φλώρινας, μοναδικό γεγονός και γίνεται θρύλος και τραγούδια.

Στα 1897 ο Καπετάν Κώττας - ο πρώτος Μακεδονομάχος- συγκροτεί αντάρτικο σώμα.

Το 1904 έρχεται στην περιοχή ο Παύλος Μελάς και αρχίζει η τελική φάση του ένοπλου αμυντικού Μακεδονικού Αγώνα. Στη διάρκεια του Μακεδόνικου Αγώνα και μετά από περιπλάνηση και συμπλοκή στα βουνά της περιοχής, ο Παύλος Μελάς σκοτώθηκε και θάφτηκε πρόχειρα στη Στάτιστα (σημερινός Μελάς). Οι σύντροφοι του μετέφεραν το κεφάλι του και το έθαψαν στον Άγιο Χαράλαμπο, παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής Πισοδερίου.

Το 1912, ύστερα από 527 χρόνια σκλαβιάς (1385, κατακτητής Σουλτάνος Μουράτ ο Α') η περιοχή ελευθερώνεται αλλά όχι για πολύ, καθώς ακολουθεί ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος.

Το 1916 οι σύμμαχοι απελευθέρωσαν τη Φλώρινα, που για ένα περίπου μήνα κατείχαν οι Βούλγαροι.

Στο Β' Παγκόσμιο πόλεμο, η Πρώτη Νίκη του '40 κατά των Ιταλικών στρατευμάτων από το 33ο Σύνταγμα της Φλώρινας γέμισε χαρά τους Έλληνες. Ακολούθησε η Γερμανική κατοχή, με μέρες δραματικές για τον τόπο που, δυστυχώς, έμελλε να συνεχιστούν για άλλα πέντε περίπου χρόνια, μετά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων το Νοέμβριο του '44.

Το 1949 λήγει η εμφύλια σύρραξη, που διαδραματίστηκε κυρίως σ' αυτήν την περιοχή. Την περίοδο 1951-1954 ο Νομός Φλώρινας αποκτά τα σημερινά του όρια. 

(Πηγή: Φλωρινιώτικες πινελιές στο χώρο και στο χρόνο - Τοπική Ένωση Δήμων & Κοινοτήτων Ν. Φλώρινας 1999-2002)